İşe öncelikle konferansın ismi ile başlayalım. Conference of the Parties yani Taraflar Konferansı kısaca COP olarak ifade ediliyor. Tahmin edeceğiniz üzere 26. kez düzenlendiği için COP26 olarak adlandırılıyor. Çok kullanılan bir ifade olmasa da CMA3 ya da “Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı” olarak adlandırıldığını da belirtmekte fayda var.
COP26’nın, zengin ve yoksul ülkeler arasında iklim tedbirleri konusunda bir yardımlaşma ve iletişim konferansı olması bekleniyor. Ayrıca Paris Sözleşmesi’nden itibaren küresel anlamda iklim dayanışması için atılan en ciddi adım olarak gösteriliyor.
Konferansın tarihsel süreci ve genel hatları
İlk COP konferansı olan COP1, 1995 yılında Berlin’de düzenlenmişti. Bu yıl 26. kez düzenlenen konferans, aslında 2020 yılında yapılması gereken fakat Covid19 sebebiyle 2021 yılına ertelenen bir etkinlik. 31 Ekim’de başlayan konferansın, 12 Kasım’da sona ermesi bekleniyor.
COP26’ya dair özel bilgiler
COP26, bu yıl Birleşik Krallık ve İtalya tarafından ortak olarak düzenleniyor. Birleşik Krallık, bu büyük organizasyon için Şubat 2020’de İş ve Enerji Bakanı olan Alok Sharma’yı bakanlık görevinden alıp COP26 başkanlığı görevine atamıştı. Anlayacağınız üzere bu konferans için Birleşik Krallık epey bir hazırlık yaptı.
Konferansa Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi’nin 197 üyesi katılıyor. 197 ülkeden toplamda 30 bin kişinin katılımı bekleniyor. Bu seneki programa toplamda 120 devlet başkanı katılacak. Bu yoğun katılıma göre güvenlik ve sosyal mesafe tedbirleri de alındı.
COP26’da bugüne kadar yaşanan dikkat çeken gelişmeler
“Dünya için son şansımız” mottosuyla başlayan konferansa, iklim probleminde ve karbon salınımında zirveyi paylaşan devletler konumunda bulunan Çin, Rusya, Suudi Arabistan ve Hindistan Devlet Başkanları’nın gerekçe göstermeksizin katılım göstermemesi en dikkat çeken gelişmelerden biri oldu.
Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Erdoğan güvenlik endişeleri gerekçesiyle ve Kraliçe Elizabeth doktorlarının önerisiyle konferansa katılamayacağını daha önce ilan etmişti. Birleşmiş Milletler ve Cities Climate Leadership Group (Şehirler İklim Liderliği Grubu – C40)’ un davetlisi olarak İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu ve İzmir BB Başkanı Tunç Soyer COP26’ya katılacaklarını açıkladılar.
COP26’da genel beklentiler ve hedefler
Üye ülkelerden 2025 ya da 2030 yılına kadar emisyon oranında hedef koymaları isteniyor. Bu hedeflemelere Ulusal Katkı Beyanı (NDC) adı veriliyor. Üye ülkelerin bu konferansta NDC bilgileri paylaşılması bekleniyor. Çin, Suudi Arabistan ve Hindistan’ın bu konuda bilgi paylaşması beklenmiyor. Gelişmekte olan ülkelerin düşük karbon salınımlı ve daha güçlü ekonomiler inşa edebilmeleri için finans ihtiyaçlarını giderme yönünde planların hazırlanması bekleniyor. Alınacak tedbirler ile küresel sıcaklık artışını 1,5 derecede sabitleyebilmek ve Paris İklim Anlaşmasını işler hale getirmek üzere yazılan Paris Kurallar Kitabı’nın tamamlanması hedefleniyor.
Konferans başlamadan eleştiriler başladı
Glasgow şehrinde gerçekleşen konferansa 120 devlet başkanından büyük bir çoğunluğun özel jet ile gelmesi büyük eleştirilere sebep oldu. Nitekim ortalama bir özel jet, bu konferansa katılmak için 13,5 ton karbon salınımı gerçekleştirmiş oldu. İklim ve çevreyi koruma amaçlı yapılan konferansın daha başlamadan böyle hassas bir noktada hata yapması büyük eleştiri aldı. Liderlerin tarifeli uçaklar ile gelmesi halinde bu kadar ağır eleştiriler almayacağı belirtiliyor.
Ev sahibi Büyük Britanya’nın beklentileri
Birleşik Krallık Başbakanı Boris Johnson, COP26’dan beklentilerini “kömür, nakit para, arabalar ve ağaçlar” olacak şekilde dört kelime ile özetliyor.
İngiltere, kömür kullanımının mümkün olan en kısa sürede terk edilmesi gerektiğini düşünüyor. Terk edilme süreci boyunca da doğaya en az zarar verebileceği şekilde kullanılmasını istiyor. İtalya, Çin, Hindistan ve Rusya’nın başını çektiği bir grup ise bu konuda muhalefeti oluşturuyor. İngiltere ayrıca en azından kendi adına 2040 yılında benzinli araç satışını tamamen kaldırmayı hedefliyor. Diğer ülkelerin bu konuda atmış olduğu bir adım henüz bulunmuyor.
Liderlerin dikkat çeken mesajları
ABD, hatırlayacağımız üzere Donald Trump Dönemi’nde Paris İklim Antlaşması’ndan çekilmişti. Joe Biden Dönemi’nde ABD yeniden antlaşmaya döndü. Biden, COP26’da bu durumdan ötürü özür diledi. Almanya Başbakanı Angela Merkel Paris İklim Anlaşmasının 20. yüzyıl değil, 21. yüzyılın ortasına kadar uygulanması çağrısında bulundu. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, dünyanın en büyük sera gazı emisyonunu gerçekleştiren ülkelere belirlenen hedeflere ulaşmak için 15 gün içinde önerilerde bulunma çağrısı yaptı. Ayrıca gelişmemiş ülkelere finans desteğinin önemini yineledi.
Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis, Yunanistan ve Türkiye’de yaşanan orman yangınlarına dikkat çekerek orman yangınları konusunda tedbirler alınmasını gündeme getirdi. Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy, Donbas ve Kırım’ı konu alan ve Rusya’yı hedef gösteren bir açıklama yaptı. Hindistan Başbakanı Narendra Modi, “net sıfır” karbon emisyonu hedefini 2070’te gerçekleştirmeyi amaçladıklarını açıkladı Gürcistan Başbakanı Irakli Garibashvili, zengin doğaya sahip Kafkasya bölgesinin iklim değişikliği nedeniyle buzulların yüzde 40’ını kaybettiğini hatırlattı.
COP26’da gün gün yaşanan önemli gelişmeler
2 Kasım 2021: Kanada’nın başını çektiği bir grup metan gazı salınımını %75 oranında azaltma taahütü verdi. Daha önce 80 ülke 2030’a kadar %30 oranında azaltma taahhütü vermişti. Kanada’nın bu teklifi nasıl bir tepki alacak, henüz bilinmiyor.
3 Kasım 2021: Çin ve Rusya devlet başkanları başta olmak üzere bazı devlet başkanlarının katılım göstermemesi kınandı ve eleştirildi. Ayrıca dünyanın önde gelen finans şirketleri, sera gazı emisyonlarını sınırlamak amacıyla “Glasgow Net Sıfır Mali İttifakı” adıyla bir taahhütte bulundu.
4 Kasım 2021: İngiltere, Polonya, Vietnam ve Şili başta olmak üzere 40 ülke kömür kullanmayı bırakma konusunda taahhüt verdi. Çin, ABD, Avustralya ve Hindistan’ın da aralarında bulunduğu dünyanın en fazla kömüre bağımlı ülkeleri ise şu ana kadar herhangi bir açıklama yapmadı.
Güncelleniyor…
Kaynaklar: 1 / 2 / 3 / 4 / 5 / 6 / 7 / 8 / 9 / 10 / 11 / 12 /