İngiliz kraliyetinin taç giyme merasimlerinde kullanılan “Hükümdarın Haçlı Asası” isimli tarihi asayı süsleyen “Afrika’nın Büyük Yıldızı”, 530,2 karat tartısıyla dünyanın kesilmiş en büyük renksiz elması özelliğini taşıyor.
İngiltere’de, Londra Kulesi’nde koruma edilen Afrika’nın Büyük Yıldızı’nın, çıkarıldığı Güney Afrika Cumhuriyeti’ne iade edilmesi talebi son haftalarda Güney Afrikalılar tarafından sıklıkla gündeme getiriliyor.
İngiliz Tarihi Kraliyet Saraylarına nazaran dünyanın kesilmiş en büyük renksiz elması olan Afrika’nın Büyük Yıldızı’nın, devrin İngiliz sömürgesi tarafından yerli halkın müsaadesi olmadan Londra’ya götürüldüğüne dikkati çeken Güney Afrikalılar, bu elmasın kendilerinden çalınmış bir cet miras olduğunu öne sürüyor.
Öte yandan elmas, süslediği kraliyet asasıyla İngiliz Kraliyet Hazinesi’nin en kıymetli modülleri ortasında yer alıyor.
DEĞERİ EN AZ 400 MİLYON DOLAR
Afrika’nın Büyük Yıldızı, büyüklüğünün yanı sıra teknik açıdan kusursuzluğuyla da çeşidinin seçkin örnekleri ortasında yer alıyor.
Yaklaşık 26,5 gram tartısında, armut biçimli, 74 façeta sahibi ve harika berraklıktaki bu pahalı taşın, piyasa bedelinin en az 400 milyon dolar olduğu iddia ediliyor.
Afrika’nın Büyük Yıldızı tıpkı vakitte, Güney Afrika’da 1905’te çıkarılan ve dünyanın en büyük işlenmemiş elması kabul edilen 3 bin 106,8 karatlık “Cullinan Elması”nın en büyük modülü olma özelliği taşıyor.
Dönemin İngiliz kolonisi Transvaal hükümeti tarafından, beyaz maden işvereni Sör Thomas Cullinan’dan satın alınıp, Kral 7. Edvard’a “armağan edilen” dev Cullinan Elması, Kral tarafından kraliyet mücevheratında kullanımı için kesilmek üzere Amsterdam’daki elmas atölyelerine gönderilmişti.
Burada 9 büyük 100’den fazla küçük modüle ayrılan Cullinan Elması’nın başka ünlü modülleri ortasında kraliyet tacını süsleyen 317,4 karatlık “Afrika’nın İkinci Yıldızı” ile kraliçelerin broşlarını süsleyen toplam 160 karat tartısında “Afrika’nın Küçük Yıldızları” bulunuyor.
Bu modüllerin tamamı İngiliz monarşinin hazinesinde bulunsa da pek çok Güney Afrikalı, elmasların ülkelerine iade edilmesi gerektiğini düşünüyor.
İADE TALEBİNE BİNLERCE İNSAN KATILDI
Change.org sitesine nazaran, elmasın iadesi talebiyle başlatılan “Cullinan Elması’nın Güney Afrika’ya dönüşü başlıklı imza kampanyasına şimdiye kadar 7 binden fazla kişi katıldı.
Son haftalarda çok sayıda Güney Afrikalı toplumsal medya kullanıcısının da bu talebi lisana getiren paylaşımlarda bulundu.
Güney Afrikalı muhalif milletvekili Vuyolwethu Zengula, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, elmasların iadesinin kâfi olmayacağını, Güney Afrika’nın İngiliz sömürge devrinden kalan tüm ziyanları tazmin etmesi ve İngiliz Milletler Topluluğundan çekilmesi gerekliliğini savundu.
Ülkenin en büyük üçüncü partisi Ekonomik Özgürlük Savaşçıları önderi Julius Malema da Kraliçe Elizabeth’in vefatının akabinde yaptığı açıklamada, Kraliçe’nin anısını anmanın, sömürgecilik devrini kutlamakla eş bedel olduğunu söylemişti.
“GÜNEY AFRİKA’YA TAZMİNAT ÖDENMELİ”
Güney Afrikalı gazeteci Theto Mahlakoana, iade konusuna ait değerlendirmede, İngilizlerin tarihi gerçekliği bir yana bırakarak bu elması güya Afrika’nın kendilerine cömert bir armağanıymış üzere görmek istediklerini söyledi.
Mahlakoana, gerçekte ise bu elmasın her türlü baskı ve ayrımcılığa maruz bırakılan mahallî halkların istekleri olmaksızın İngiltere’ye götürülmüş olduğunu belirterek “Yani bu elmasın armağan edildiğine inanıyorsanız, bilmelisiniz ki kurallı yahut direkt baskı altında armağan olmaz.” dedi.
Bu yüzden elmasın sorgulanmasının son derece makul olduğunu lisana getiren Mahlakoana, elmasın bulunduğu asanın İngiliz tarihi açısından değerine dikkati çekerek şunları kaydetti:
“Bu durumda elmasın iadesinin ülkü seçenek olduğuna pek emin değilim. İadesi tahminen de artık bizim için kıymetsiz olurdu zira artık diğerlerine ilişkin bir tarihin kesimi. Bunun yerine elmasın çalındığı yıldan itibaren hesaplanmak üzere faiziyle birlikte Güney Afrika’ya tazminat ödenmeli.” (AA)