Enfekte hayvanların salyasından insanlara bulaşan, ölümcül bir virüs olan Rabies virüsünün neden olduğu kuduz hastalığı insanlarda ve birçok göğüslü hayvanda beyin ve omurilik iltihabına yol açarak vefatla sonuçlanıyor. Dünyada yılda 40 ile 100 bin kişinin kuduz nedeniyle öldüğü varsayım edilirken, ülkemizde ise her yıl 1-2 kuduz olayı görülüyor.
Kuduz bir hayvan tarafından ısırılan bir bireyde semptomların ortaya çıkmasından sonra ortalama 18 gün içerisinde hastalık vefatla sonuçlanıyor. Uzmanlar, kuduz riskli teması olan her bireyin korunmak için kuduz aşısı yaptırmasını öneriyor. Kuduz virüsünün girişini ve ilerlemesinin durdurulması için en değerli basamak olarak yara içine basınçlı bol su verilmesi, yaranın su ve sabunla 10-15 dakika temizlenmesi olarak biliniyor. Bu halde kuduz hastalığının yüzde 90 oranında önlendiği belirtiliyor.
“HASTALIĞIN KULUÇKA MÜHLETİ EKSERİYETLE 14-90 GÜNDÜR”
Kuduz hastalığı hakkında kıymetli açıklamalarda bulunan Pamukkale Üniversitesi (PAÜ) Hastanesi Tıp Fakültesi Dekan Yardımcısı ve Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji İSİM. Öğretim Üyesi Doç. Dr. Tuğba Sarı, virüsü daha çok sahipsiz hayvanların taşıdığını tabir etti. Doç. Dr. Tuğba Sarı, kuduzun özel bir tedavisi olmadığını belirterek, “Rabies virüs, insanlarda ve birçok göğüslü hayvanda beyin ve omurilik iltihabına yol açan ölümcül seyreden kuduz hastalığına neden olmaktadır. Dünyada yılda 40 ile 100 bin kişinin kuduz nedeniyle öldüğü varsayım edilmektedir. Ülkemizde maalesef her yıl 1-2 kuduz hadisesi görülmektedir. Ülkemizde kuduz olan hayvanların büyük çoğunluğunun sahipsiz kedi ve köpekler ile birlikte yaban hayvanlarından korunamayan evcil hayvanlar oluşturmaktadır. Virüs taşıyan kedi ve köpeklerde kesinlikle 10 gün içerisinde mevt gerçekleşmektedir. Kuduzun standart teşhisinde; enseden alınan deri biyopsisi, kan, tükürük, beyin omurilik sıvısı ve beyin dokusundan alınan örnekler kullanılır. Kuduz bir hayvan tarafından ısırılmayı takiben, hastalığın kuluçka mühleti çoklukla 14-90 gündür. Kuluçka müddeti dört gün kadar kısa olabileceği üzere literatürde 27 ay, 6 yıl ve hatta 19 yıla kadar uzayan olaylar bildirilmiştir. Semptomların ortaya çıkmasından sonra aşılar yararsızdır ve ortalama 18 gün içinde vefat gözlenir. Özel bir tedavisi bulunmamaktadır. Hastalara ağır bakım kaidelerinde uyutularak, hayat dayanağı sağlanır” dedi.
“ZAMANIN DA UYGULANAN TEDAVİ, KUDUZ HASTALIĞININ ÖNLENMESİNDE YÜZDE 100’E YAKIN MUVAFFAKİYET SAĞLANMAKTA”
Hasta hayvanın tükürüğündeki virüsün birinci başta kas içindeki sonlar uzunluğu ilerleyerek omuriliğe, sonra beyefendisine ulaştığını anlatan Doç. Dr. Sarı, “Klinik bulgular ortaya çıktıktan sonra uygunlaşan hadiseler çok ender görülmektedir. Hasta hayvanın tükürüğündeki virüs, kas içindeki sonlar uzunluğu ilerleyerek omuriliğe, sonra beyefendisine ulaşmaktadır. Kuduz virüsünün girişinin ve ilerlemesinin durdurulması için en kıymetli basamak yara içine basınçlı bol su verilerek, yaranın su ve sabunla 10-15 dakika temizlenmesidir. Bu biçimde kuduz hastalığı yüzde 90 oranında önlenmiş olur. Daha sonra en yakın sıhhat kuruluşuna başvurulmalıdır. Bilhassa baş, boyun, yüz üzere beyefendisine yakın yaralanmalar ve parmaklar üzere hudutlardan güçlü dokuların yaralanmaları virüsün daha süratli beyefendisine ulaşmasına neden olduğundan daha kıymetlidir. Sıhhat kuruluşları tarafından fiyatsız yapılan çağdaş doku kültürü ile hazırlanmış aşılar ve kuduz immunglobulini (RIG) ile bir arada uygun dozda ve vakitte uygulandığı takdirde kuduz hastalığının önlenmesinde yüzde 100’e yakın muvaffakiyet sağlanmaktadır” diye konuştu.
“VATANDAŞLAR EVCİL HAYVANLARIN AŞILANMASI KONUSUNDA BİLİNÇLENDİRİLMELİ”
Bitlis’te köpek saldırısına uğrayan çocuktan kuduz teşhisi konulmasının, ülkede hala hastalığın var olduğunu işaret ettiğini belirten Dr. Sarı, “21 Ekim 2022’de, Bitlis’in Adilcevaz ilçesinin Göldüzü köyünde yaşanan olayda, sokak köpekleri tarafından ısırılan ve kuduz teşhisi konulan 10 yaşında erkek çocuk hastası nedeniyle ülkemizde hala insan kuduzunun görüldüğü kamuoyuna duyurulmuştur. Tıpkı bölgede temaslı hasta taraması yapılırken, köpek tarafından ısırıldığını söyleyen öteki bir çocuk ise uygun ve vaktinde aşı ve immunglobulin uygulanması ile hastalığa yakalanmaktan kurtulmuştur. Kuduz hastalığı ve kuduz riskli temas olgularıyla çabada başarılı olabilmek için olguların kayıtları sistemli tutulmalı, yaban hayvanlarının yem halinde kuduz aşısı ile aşılanma çalışmalarına devam edilmeli, halk erken müracaat, yara bakımı ve evcil hayvanların aşılanması konusunda bilinçlendirilmelidir” sözlerini kullandı.
“BİTLİS’TEKİ KUDUZ OLAYINDAN SONRA HUZURSUZ OLDUK”
Bitlis’te başıboş köpekler tarafından ısırılması sonucu kuduz tanısı konulan 10 yaşındaki Mustafa Erçetin’in hayatını kaybetmesinin akabinde birçok vatandaş tedirginlik yaşamaya başladı. Köpek başta olmak üzere kuduz taşıma riski bulunan hayvanlara yönelik aşıların daha çok yapılmasını öneren Ömer Kaya, “Bitlis’teki kuduz olayından sonra huzursuz olduk. Vatandaşlarımız hayvanları biraz daha sahiplenirse ve aşılamaya dikkat ederse, bu üslup olaylarla karşılaşmayabiliriz. Aşıyla bir arada ölümlerin önüne geçebiliriz. Sokakta çok fazla sahipsiz hayvanlar bulunuyor. Bunlara yönelik aşılama çalışmaları yetkililer tarafından daha çok yapılmalı” halinde konuştu.